Upadłość konsumencka jest postępowaniem, na które z roku na rok decyduje się coraz więcej Polaków. W 2015 roku sądy ogłosiły ponad 2150 upadłości, natomiast w 2018 roku było już ich 6552, zaś w 2019 roku ogłoszono ich aż 7944.
W skrócie - postępowanie to umożliwia osobom niewypłacalnym oddłużenie z zadłużenia jakie posiadają poprzez jego spłatę i tym samym zaspokojenie wierzycieli lub też całkowitym bądź częściowym umorzeniu długów. Z takiego rozwiązania dotychczas mogły skorzystać osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.
W dniu 24 marca 2020 roku weszły w życie przepisy nowelizujące w znaczny sposób przepisy ustawy Prawo Upadłościowe odnoszące się do upadłości konsumenckiej, zarówno w kontekście przeprowadzanego postępowania jak i przesłanek ogłoszenia upadłości osoby fizycznej.
Jedną z najistotniejszych zmian jest fakt, iż według nowych przepisów
Sąd na etapie ogłaszania upadłości nie będzie badał przyczyn niewypłacalności osoby fizycznej, a w szczególności czy powstała ona w sposób umyślny czy na skutek rażącego niedbalstwa. Prowadzi to do wniosku, iż obecnie znacznie więcej osób będzie mogło uzyskać postanowienie o upadłości konsumenckiej, zaś fakt ten może być wzięty pod uwagę dopiero przy ustalaniu długości planu spłat wierzycieli (wtedy okres ten nie może być krótszy niż trzy lata, ani dłuższy niż 7 lat). Należy jednak pamiętać, że Sąd odmawia ustalenia planu spłaty wierzycieli albo umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowego umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeżeli:
- upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy - w szczególności dotyczy to trwonienia majątku oraz celowego nieregulowania wymagalnych zobowiązań,
- w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań.
Odmowa przez Sąd ustalenia planu spłaty oznacza zakończenie postępowania.
Kolejną znaczącą zmianą jest rozszerzenie kręgu osób uprawnionych do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Dotychczas mogły tego dokonać jedynie osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Nowelizacja z marca 2020 roku rozszerzyła ów katalog o przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Zasadność tej zmiany tłumaczona jest m.in. faktem, iż takie osoby dotychczas mogły ogłosić upadłość na takich samych zasadach co spółki, co w wielu przypadkach nie było możliwe ze względu na niewystarczające środki na pokrycie kosztów postępowania.
W obecnym stanie prawnym możliwe jest umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłat, jeżeli sytuacja osobista dłużnika jednoznacznie wskazuje na jego niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat. Z całkiem nową regulacją mamy do czynienia w przypadku gdy owa sytuacja nie ma charakteru trwałego. W takim przypadku umorzenie ma charakter tymczasowy, nakładany na upadłego na okres 5 lat. W tym czasie jeżeli wierzyciele złożą wniosek o ustalenie planu spłaty, a Sąd uzna argumenty za zasadne to uchyla postanowienie o warunkowym umorzeniu zobowiązań. W przeciwnym razie po upływie wskazanego terminu
zobowiązania upadłego są umarzane bez ustalenia planu spłat. W tym czasie upadły nie może dokonywać takich czynności prawnych dotyczących jego sytuacji majątkowej, które wpłynęłyby na jej pogorszenie.
Nowe przepisy zabezpieczają także dłużnika przed całkowitą utratą miejsca zamieszkania. Jeżeli w skład masy upadłości wchodzi dom jednorodzinny bądź lokal mieszkalny, to ze sprzedaży mienia wydzielana jest upadłemu kwota odpowiadająca dwuletniemu przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej, bądź sąsiedniej miejscowości.
Nowelizacja przewiduje także możliwość wnioskowania przez dłużników o zawarcie ugody wierzycielem.
Nowelizacja z marca 2020 roku ma za zadanie przyspieszyć ogłoszenie upadłości konsumenckiej, usprawnić jej procedurę. Czy tak będzie w rzeczywistości pokażą najbliższe miesiące. Wprowadzone zmiany zaczynają mieć zastosowanie akurat w czasie, gdy świat zmaga się z epidemią koronawirusa, która na pewno odbije się piętnem na naszej gospodarce i zostawi za sobą wielu poszkodowanych. Będzie to zatem najważniejszy test, aby stwierdzić czy zmiany poszły w dobrym kierunku.
W razie chęci uzyskania dodatkowych informacji w zakresie postępowania upadłościowego bądź pomocy w złożeniu takiego wniosku, zapraszam do kontaktu.
Adwokat Łukasz Jasitczak
